Oải hương (Lavender), húng quế (Basil), hoa cúc Âu châu (Chamomile) và cây thì
là (Fennel) đều có truyền thống lâu đời là nguyên liệu trong những bài thuốc
dân gian giúp hạ huyết áp. Rau mùi (Cilantro) từ lâu đã được cho là thuốc
chống co giật dành cho những người bị động kinh (Epilepsy).
Các nhà nghiên cứu của Trường Y khoa UCI hiện đã khám phá ra cách các loại
thảo dược này hoạt động ở cấp độ phân tử, mở ra con đường phát triển việc
dùng cây cỏ thiên nhiên để điều trị những bệnh trạng nói trên và có thể là
những bệnh trạng khác.
Geoffrey Abbott, Tiến sĩ, giáo sư tại Khoa Sinh lý học và Vật lý sinh học
của trường y khoa UCI, người có phòng thí nghiệm dẫn đầu nỗ lực nghiên cứu,
cho biết:
"Chúng tôi đang thực hiện phương pháp khoa học chính xác để tìm hiểu cách
thức hoạt động của các loại thuốc thực vật."
Ông cho biết thêm:
"Chúng tôi thật sự thỏa mãn khi có thể nhìn vào các loại thực vật được
các nền văn minh cổ đại sử dụng và nói rằng chúng ta hiện đã hiểu một phần
công dụng của chúng."
Thảo dược làm giảm huyết áp như thế nào?
Các nhà khoa học đã thử nghiệm 10 loại thảo dược khác nhau được biết là có
tác dụng hạ huyết áp để xem liệu chúng có kích hoạt gen KCNQ5 hay không, đây
là một loại potassium có ở các cơ trơn xung quanh mạch máu (smooth muscles
surrounding blood vessels).
Tất cả các loại thảo dược — hoa oải hương, húng quế, hoa cúc, hạt thì là,
húng tây, kinh giới cay, gừng, rễ Sophora (cây Hoè) Việt Nam và rễ Sophora
flavescens
(lavender, basil, chamomile, fennel seed, thyme, oregano, marjoram,
ginger, Vietnamese Sophora root and Sophora flavescens root )
— đều kích hoạt KCNQ5, giúp thư giãn các cơ để cho cùng một lượng máu chảy
qua các mạch máu nhưng ở áp suất thấp hơn.
Abbott cho biết:
"Từ những kết quả của sự nghiên cứu, chúng tôi có thể khẳng định một cách
khá chắc chắn rằng việc kích hoạt KCNQ5 ít nhất là một phần của cơ chế
hoạt động để hạ huyết áp trong tất cả 10 loại thực vật hạ huyết áp mà
chúng tôi đã thử nghiệm. Chúng tôi khá sửng sốt trước những phát hiện
này".
Hoa oải hương (Lavender), tinh chế hạt thì là (fennel seed extract) và hoa
cúc (chamomile) là những chất kích hoạt potassium KCNQ5 hiệu quả nhất.
Ông cho biết:
"Đây là một cách suy nghĩ mới về việc hạ huyết áp. Nhưng thực ra lại là
một phương pháp rất cũ, vì con người đã sử dụng chúng trong hàng ngàn năm
trước mà không biết chúng tác động như thế nào.”
Rau mùi làm giảm co giật như thế nào?
Y học dân gian và y học hiện đại đã tìm thấy một số lợi ích từ rau mùi
(cilantro), từ giảm đau và viêm đến bảo vệ chống lại ung thư da. Nó cũng đã
được sử dụng trên khắp Trung Mỹ (Central America), Địa Trung Hải (Caribbean)
và nhiều nền văn hóa khác trong hàng trăm năm để giảm sự co giật ở những
người bị động kinh (epileptics).
Thực tế là, sự gián đoạn của các chất KNCQ2 và KCNQ3 có thể gây ra co giật.
Nhóm nghiên cứu của viện Đại Học UCI cho rằng rau mùi có thể hoạt động theo
cùng cách mà các loại thảo dược đã làm để mở chất KCNQ5. Hóa ra, họ đã đúng -
nó mở các huyết mạch não và làm giảm co giật.
Abbott giải thích rằng
"Chúng tôi phát hiện ra rằng một trong những hợp chất trong rau mùi là
chất kích hoạt chất KCNQ rất mạnh và đã phát hiện ra căn bản phân tử cho
tác dụng chống co giật của rau mùi".
Liệu những loại thảo dược này có thể thay thế thuốc tây hay không?
Mặc dù Abbott đã nhận thấy rằng những loại thảo dược nói trên có tiềm năng
lớn trong việc giúp hạ huyết áp, giảm co giật và hỗ trợ nhiều bệnh trạng
khác, ông khuyến cáo rằng quần chúng không nên ngừng dùng bất kỳ loại thuốc
nào được kê đơn cho những bệnh trạng này.
Có thể có giá trị — và ít gây hại — khi dùng thảo dược, mặc dù điều này chỉ
có thể làm giảm huyết áp xuống một vài điểm, ông nói.
Nhưng nếu chúng ta muốn dùng bất kỳ loại nào trong số các loại được gọi là
dược phẩm bổ sung (nutraceuticals) — hoặc thảo dược (herbal supplements) —
hiện đang được bán trực tuyến và tại các cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe
(health food stores), ông khuyên chúng ta nên nghiên cứu cẩn thận trước vì
hầu hết những loại này không được FDA chấp thuận hoặc thử nghiệm về độ an
toàn và hiệu quả như thuốc tây.
Abbott cho biết:
"Hãy xem nguồn đáng tin cậy như thế nào, các quy trình an toàn được sử
dụng, liệu nhà sản xuất có được chứng nhận hay không. Chỉ vì chúng là sản
phẩm thiên nhiên, không có nghĩa là chúng an toàn".
Hướng về tương lai
Abbott tin rằng tương lai để phát triển các hợp chất dinh dưỡng và thuốc
dựa trên những phát hiện nghiên cứu này rất tươi sáng. Nhưng điều đó chỉ
đến sau khi có nhiều nghiên cứu hơn được tiến hành. Trong tương lai, ông
muốn thực hiện nhiều nghiên cứu hơn về hiệu quả của các loại thảo dược này
đối với toàn bộ con người.
Ông bắt đầu quan tâm đến thực vật như một loại thuốc sau khi một trong
những học viên hậu tiến sĩ của ông, Rian W. Manville, phát hiện ra một
thành phần trong một loại cây mọc từng cụm ở Châu Phi có tác dụng kích
hoạt potassium KCNQ2/3. Nhưng nó không giúp ích cho chứng động kinh. Các thử
nghiệm tiếp theo cho thấy cần có hai hợp chất trong cây — và khi chúng
được kết hợp với nhau, chúng sẽ có tác dụng chung một cách hiệu quả hơn để
mở cho KCNQ2/3 và ngăn ngừa chứng động kinh.
Sau đó, các nhà nghiên cứu bắt đầu quan tâm và khám phá xem các loại thảo
dược thường được sử dụng ở Hoa Kỳ có hoạt động theo cách tương tự hay
không. Họ bắt đầu thu thập các loại thảo dược từ các siêu thị địa phương
và phân tích chúng, cuối cùng đã dẫn đến những khám phá quan trọng
này.
Abbott cho biết hiện họ đang nghiên cứu khoảng 3,000 loại thực vật được
sử dụng trong y học truyền thống của người Mỹ bản địa (dân da đỏ) và hiện
đang thực hiện các chuyến đi thực tế đến nhiều công viên quốc gia (national park) khác nhau, nơi Abbott có giấy phép nghiên cứu để thu thập thực vật
dùng để nghiên cứu trên phương diện khoa học.
Bùi Phạm Thành
The science behind folk remedies
https://www.ucihealth.org/blog/2019/10/folk-remedies